Układanie niemowlęcia w pozycji żabki - dobre czy złe?

Wielu ekspertów zaleca rodzicom układanie noworodków czy niemowląt w pozycji żabki kiedy istnieje ryzyko rozwojowej dysplazji stawów biodrowych (DDH) lub bezpośrednio na podstawie wyników badań USG stawów biodrowych. Jest to kolejna kontrowersyjna kwestia dotycząca profilaktyki i leczenia schorzenia jakim jest DDH, ponieważ równie wiele osób nie zgadza się z takim postępowaniem.

Warunki prawidłowego rozwoju stawów biodrowych

Staw biodrowy jest stawem kulistym, gdzie głowa kości udowej pasuje niemalże idealnie do panewki kości biodrowej tworząc jedną, spójną całość. Słowo „kulisty” jest tutaj bardzo ważne, bo głowa kości udowej jest… kulą, a panewka wklęsły półkolem (wgłębieniem w kości biodrowej). Oznacza to więc, że staw ten jest figurą trójwymiarową i należy go rozpatrywać w trzech płaszczyznach – czołowej, strzałkowej i poprzecznej.

Aby stawy biodrowe niemowląt mogły się rozwijać prawidłowo wymagane jest czynne osiąganie przez dziecko specyficznej pozycji w stawach biodrowych. Jest to niewielkie zgięcie, odwiedzenie i rotacja zewnętrzna kości udowej – a na język rodziców: kolanka lekko uniesione, zgięte oraz rozłożone na boki, a stopy węziej niż kolana. Co ważne wzorzec ten będzie wyglądał inaczej u miesięcznego niemowlęcia, a inaczej u 3 miesięcznego, jednakże reguła pozostaje ta sama – zgięcie, odwiedzenie, rotacja zewnętrzna. Takie ułożenie nóżek powoduje trójpłaszczyznową stymulację stawów biodrowych do prawidłowego kształtowania, czyli pogłębiania wklęsłości panewki.

Płaszczyzna strzałkowa – zgięcie, pł. czołowa – odwiedzenie, pł. poprzeczna – rotacja zewnętrzna.

Ważne, aby niemowlę miało pełny zakres ruchomości w omawianym stawie do samodzielnego, czynnego uzyskiwania takiej pozycji. W genetycznie zaprogramowanym rozwoju motorycznym niemowlę w odpowiednich miesiącach swojego życia zdobywa tak zwane kamienie milowe. Jednymi z nich są łapanie się za stopy i wkładanie stóp do buzi. Wzorzec ruchowy w jaki sposób dziecko wykonuje te czynności odpowiada wyżej opisanemu schematowi tj. zgięcie – odwiedzenie – rotacja zewnętrzna w stawie biodrowym. A więc mały człowiek, jeżeli żadne czynniki nie zaburzają jego napięcia mięśniowego czy ruchomości w stawach, sam potrafi zadbać o odpowiedni rozwój swoich bioderek.

Pozycja żabki

Przez wielu ekspertów jest to rekomendowana pozycja wspierająca rozwój stawów biodrowych, lecz zapomina się, że w tym przypadku mamy do czynienia jedynie ze zgięciem oraz z odwiedzeniem i to w dodatku z bardzo dużym odwiedzeniem bioderek. Brakujący element to rotacja zewnętrzna, która jest potrzebna do prawidłowego kształtowania się stawów biodrowych. Wiele badań naukowych potwierdza pozytywny wpływ poduszek, rozwórek, szelek, które mają na celu wymuszenie pozycji żabki, na kształtowanie się bioderek do 6 miesiąca życia, lecz nie opisują długoterminowego wpływu na człowieka.

Wiele dzieci, które w późniejszym etapie swojego życia ropoczyna naukę chodu wykazują wiele nieprawidłowości w pozycji stojącej. Tak mocne „rozciągnięcie” dziecka do odwiedzenia przy braku rotacji zewnętrznej stawów biodrowych może spowodować, że dziecko nie będzie w stanie samodzielnie wykształcić pełnego zakresu wspomnianej rotacji, co z kolei może doprowadzić do zaburzenia napięcia mięśniowego oraz propriocepcji, a co za tym idzie koordynacji nerwowo-mięśniowej w rejonie miednicy.

Ograniczony zakres rotacji zewnętrznej w stawach biodrowych (najczęściej wtedy można również usłyszeć od rodziców, że maluch niechętnie łapał się za stopy lub rzadko wkładał je do buzi) może powodować koślawość/szpotawość kolan oraz różnego typu zaburzenia budowy i funkcji stawów skokowych oraz stóp. Wszelkiego rodzaju zaburzenia strukturalne czy funkcjonalne w rejonie miednicy zwykle stanowią pierwotną przyczynę wielu wad postawy. Siadanie „w literkę W”, które zostało już opisane tutaj, również wiąże się z ograniczeniem rotacji zewnętrznej bioder, tak samo jak chód gołębi – ze stopami skierowanymi do wewnątrz.

Podsumowanie

Pozycja żabki pomimo ogólnego założenia leczniczego nie spełnia w pełni swojej roli, a jest raczej wyborem mniejszego zła. Aktualna wiedza z dziedziny fizjoterapii umożliwia stosowanie innych pozycji czy ćwiczeń, które wspomagają rozwój stawów biodrowych, przeciwdziałają dysplazji (DDH) oraz ją leczą. Aby prawidłowo dobrać terapię należy uzupełnić badania obrazowe o badania funkcjonalne oraz strukturalne układu mięśniowo-powięziowego w celu poznania przyczyny rozwojowej dysplazji stawów biodrowych (DDH), a więc udać się do fizjoterapeuty dziecięcego. Podobny mechanizm co do biomechaniki ułożenia stawów biodrowych zachodzi w przypadku stosowania chust i nosideł – przeczytaj o tym TUTAJ.

Przeczytaj również:

Źródło

Trójpłaszczyznowa manualna terapia wad stóp u dzieci. Barbara Zukunft-Huber
HIP Dysplasia In Children: Physiotherapy Management. Emeh Rita.C, Obinna Ezeukwu.

Photo by zelle duda on Unsplash