Przyczyna krótkiego wędzidełka języka u niemowląt

Krótkie wędzidełko języka tzw. ankyloglosja, to co raz częściej obserwowane zaburzenie funkcji orofacjalnej wpływające na układ stomatognatyczny, a właściwie cały organizm człowieka. Problemy z karmieniem piersią, ssaniem z butelki, łykaniem powietrza (aerofagia) w trakcie ssania i wiele innych – przyczyną może być właśnie za krótkie wędzidełko języka lub górnej wargi (upper lip-tie). Naukowcy w 2019 opublikowali pracę, która może rzucać światło na potencjalna przyczynę skrócenia wędzidełka języka u tak wielu niemowląt.

Ankyloglosja, czyli krótkie wędzidełko podjęzykowe

Według amerykańskich danych na bazie 7 milionów hospitalizacji liczba diagnoz ankyloglosji wzrosła z 3934 przypadków w 1997 roku do 32837 przypadków w 2012 roku. Inna statystyka potwierdza to zjawisko w Kanadzie. Na podstawie ponad 3,5 milion żywych urodzeń w 2002 roku ankyloglosję wykrywano u 0,7% noworodków, podczas gdy w 2014 roku u 2,3% dzieci. Badacze uznają zwiększenie liczby przypadków noworodków z za krótkim wędzidełkiem języka ze względu na promowanie karmienia piersią, które niestety bywa ograniczone ze względu na ograniczoną mobilność języka – „Krótkie wędzidełko języka, a jakość karmienia piersią”.

Występowanie ankyloglosji w 2019 roku uznano w zakresie 0,02-10,7%. Duża niezgodność między autorami badań wynika ze względu na brak jasnych kryteriów oceny długości wędzidełka oraz jego znaczenia klinicznego. Świetne publikacje poczynił Ghaheri, które opisałem we wcześniejszym wpisie „ABC wpływu wędzidełek na zdrowie i rozwój niemowląt”. Wyniki jego badań wykazywały, że 75% niemowląt z problemami z karmieniem piersią mają za krótkie wędzidełko języka lub górnej wargi jako przyczynę dysfunkcji. Tak wysoki odsetek wykryto dzięki poszerzeniu objawów klinicznych w diagnostyce. Co ważne, u wszystkich pacjentów odnotowano poprawę badanych parametrów.

Kwas foliowy, a skrócone wędzidełko języka

Hipoteza badaczy (Amitai, et al. 2019) wybrzmiała obwiniając zwiększone spożycie kwasu foliowego jako winowajcę ankyloglosji. Ponad 80 krajów w ciągu ostatnich 20 lat wprowadziło wzbogacanie mąki i kukurydzy kwasem foliowym. Suplementacja kwasem foliowym w ciąży ma zapobiegać rozwojowi defektów cewy nerwowej oraz innych zaburzeń centralnej linii (mid-line) rozwoju embrionalnego tj. wad rozwojowych serca, ubytków przegrody międzykomorowej i przedsionkowej, wytrzewienia jelit, spodziectwa czy rozszczepów orofacjalnych – co jest udokumentowane medycznie i naukowo. Nieadekwatne spożycie kwasu foliowego w krytycznym stadium podziału komórkowego płodu podczas organogenezy może zaburzyć wytwarzanie się komórek, a stuktury linii środkowej są najbardziej na to narażone.

Eksperyment na myszach wykazał wpływ deprywacji kwasu foliowego u matki na budowę języka potomstwa. Odnotowano 30% zmniejszenie grubości nabłonka na grzbiecie języka. Amitai, et al. sugerują, że zwiększone spożycie kwasu foliowego w trakcie organogenezy może skutkować nadmiernej syntezie tkanek, co może wpływać na ciaśniejsze zwarcie, zamknięcie się struktur linii centralnej. Efektem czego może być nadmiar tkanki łącznej u podstawy języka m.in. krótkie wędzidełka języka.

Polecane webinary z fizjoterapii i osteopatii dziecięcej

Ankyloglosja u niemowląt, a kwas foliowy

No to pora na najważniejsze wnioski z przeprowadzonego badania z grupą kontrolną (bez ankyloglosji), które przytoczyłem powyżej – łącznie blisko 300 dzieci.

• matki niemowląt ze zdiagnozowaną ankyloglosją były znacznie młodsze (wiek między 26, a 29 lat) oraz miały mniej potomstwa od matek z grupy niemowląt bez zaburzeń
• w obu grupach ponad 90% dzieci było karmionych piersią
• regularne spożycie kwasu foliowego przed poczęciem w grupie z ankyloglosją było o 28,4 p.p. (punkt procentowy) większe względem grupy kontrolnej- 54,1% vs 25,7%
• „w większość dni”/”nieregularnie” przed poczęciem w grupie z ankyloglosją o kilkanaście p.p. matek więcej spożywało kwas foliowy w odniesieniu do grupy kontrolnej

Przyczyna ankyloglosji czyli krótkiego wędzidełka podjęzykowego

Wyniki zdecydowanie są niejednoznaczne, ponieważ w obu grupach matki spożywały kwas foliowy z różną częstotliwości przed zajściem w ciążę, a tylko u niektórych potomstwa zdiagnozowano za krótkie wędzidełko języka. Największe różnice potwierdzające hipotezę można odczytać podczas regularnej suplementacji, ale wciąż w grupie kontrolnej co 4 matka spożywała dzień w dzień kwas foliowy, który nie spowodował zgrubienia tkankowego pod językiem ich dzieci.

Do wyników naukowych zawsze trzeba podchodzić z dystansem, ponieważ jak powiedział kiedyś ktoś mądry „W teorii nie ma różnicy między teorią, a praktyką. W praktyce jest.” Nie mniej jednak wiele osób zastanawia się dlaczego tak dużo dzieci obecnie ma diagnozowane skrócone wędzidełko języka. Być może właśnie ta publikacja badaczy stanie lub już stała się motorem napędowym dla innych ekip naukowców żądnych prawdy.

• Walsh J, Links A, Boss E, Tunkel D. Ankyloglossia and Lingual Frenotomy: National Trends in Inpatient Diagnosis and Management in the United States, 1997-2012. Otolaryngol Head Neck Surg. 2017;
  156(4):735-740.
• Lisonek M, Liu S, Dzakpasu S, Moore AM, Joseph KS. Changes in the incidence and surgical treatment of ankyloglossia in Canada. Paediatr Child Health. 2017; 22(7):382-386.
• Amitai Y, Shental H, Atkins-Manelis L, Koren G, Zamir CS. Pre-conceptional folic acid supplementation: A possible cause for the increasing rates of ankyloglossia. Med Hypotheses. 2020 Jan;134:109508. doi: 10.1016/j.mehy.2019.109508. Epub 2019 Nov 18. PMID: 31835174.

Photo by Angel Sinigersky on Unsplash